Learning through Play.png

Ukufunda ngo Kudlala

Sondelana labantwana bakho lezintsha ngaleyi imidlalo etshiyeneyo kusuka imisebenzi yomzimba kusiya ukutshela izindaba lokudlala likhuluma. Inengi yemidlalo leyi iyadlaleka phandle aiyidingi okunengi.

IMIDLALO YOKUHAMBA

1. Ukugida Usima

Dlalani ingoma kumbe umunye angahlabela wonke umuntu agide.Lapho ingoma iyeka ukudlala, umuntu wonke kumele ame. Umuntu wokucina ukuma ukugida nguye ozaba ngumahluleli esigabeni esilandelayo.

2. Umgido Wezinyamazana

Kuyafanana lokunga phezulu kodwa lapho kuma ingoma, biza igama lenyamazana wonke umuntu kumele abe yinyamazana yonaleyo.

3. Isibuko

Landisela okwenzwa ngabaye ebusweni,imnyakazo,imisindo. Umunye angaqala ukuba ngumkhokheli liyenze litshintshana. Zama ngaphandle kwabakhokheli!

4. Zip Zap Zop

Abantwana kumele bayeqe bashaye izandla bethi “ZIP’’, bese khomba umunwe kumunye umuntu osemdlalweni. Umuntu wakhona abamukhombileyo kumele ayeqe ashaye izandla athi “ZAP”. Yenalo okhonjiweyo kumele ayenze khona okufanayo kodwa yena esithi “ZOP”. Liyaqhubeka kuze umunye akhulume okungayisikho kumbe ayehluleke ukulandela isigci (angakhulumi kumbe ame kwesikhathi esidlula esimbalwa esincani).

5. Ngubani umkhokheli?

Hambisa umzimba wakho. Uqhubeke uyenze njalo okwemizuzu embalwa ukuyenzela ukuthi abatsha labantwana babelethuba lokunanzelela lokulandela. Izibonelo zokuhambisa umzimba zihlanganisa: Hambisa izandla zakho phezulu kwekhanda lakho njengo muntu obhabhayisayo,khothamela phansi ubambe amazwani akho, mana ngonyawo olulodwa uzwane lwakho luqonde lapho okulabanye. Khetha omunye ofunayo umcele azikiphe kwabanye okwesikhathi esincane kumbe etshibilike, evale amehlo. Khetha umunye umntwana /omutsha abe nguye “umqeqeshi”. Abatsha /abantwana base mdlalweni kumele baqale ukulandela okuyenzwa ngumqeqeshi omutsha. Besa qhubeka, okhethiweyo kaphenduke emdlalweni. Okethilweyo kazame ukuqagela ukuthi ngubani umqeqeshi, aqagele kanengi nengi ukuze athole umuntu ofaneleyo.

6. Khumbula ukuhamba kwami!

Umunye umuntu uyaqalisa umdlalo ngokubonisa abanye umgido kumbe ukuhamba,ngokwesibonelo ukutshayelela inyawo phansi, ukuyeqa emoyeni, kumbe ukubhoda. Umuntu oseceleni lesandla sokudla kumele alindezele umgido laye ayenze okwakhe. Umuntu owesithathu uzalindezela laye imigido embili leyi laye ayenze okwakhe beze bephele bonke babe lethuba lokuyenza.Kumele ukuthi bonke bayenze kungela amaphutha. Umuntu wokucina nguye uzakhumbula imigido eminengi.

7. Iqembu Lezithombe Zamatshe

Ngokuqala komdlalo ungabuza abatsha/abantwana ukuthi bahambe hambe ekamelo, bejikisa izandla lokuyelula ikhanda lentamo. Ngemva kwemizuzwana elitshumi (10) kusiya kwelitshumi lanhlanu (15) uyamemeza izwi. Abantu bonke kumele baziyenze njengo zithombe zamatshe bafanekise kumbe bachaze ibizo lonalelo. Ngokwesibonelo ungamemeza “jabula”. Abatsha/abantwana bonke kumele bame bangakhulumi, bame ngendlela ezatshengisa “injabulo” itshoni kibo. Phinda lokhu kanengi. Amanye amagama okusebenzisa ahlanganisela: ubunandi, isiyezi, ukuthaba, ukudinwa.

8. Ukugida Ephepheni

Qala lokhu ngoku hlukanisa abatsha/abantwana bayenze amaqembu alabantu ababili. Ababili kabame phezulu kwephepha. Chasisa ukuthi abantu bagidele phezulu kwephepha lelo. Uma umunye wababili abambe phansi adlule okucineni kwephephandaba nga noma yiphi ingxenye yomzimba, ababili laba kabasavunyelwa ukudlala. Qala ukudlala ingoma. Sebenzisa noma yiphi into ekhalayo, umakhala ekhukwini,umsakazo kumbwe ukutshaya izandla, kumbe iqembu lonke lingahlabela. Misa ingoma ngemva kwemizuzu engamatshumi amathathu (30) kusiya amatshumi amane lanhlanu (45). Chasisa kulabatsha/abantwana ukuthi bagoqe iphephandaba ngaphakathi laphakathi. (Bangahle baphume kuphephandaba ukuthi bayenze lokhu). Bebe sebephinda ukuma ephepheni. Qala futhi ukudlala ingoma uphinde ucele abatsha/abantwana baqale kutsha ukugidela ephepheni. Ngemva kwemizuzu engafika amatshumi amathathu (30), misa ingoma. Cela abatsha baphinde bagoqe iphepha phakathi lapakhathi ube suqhubeka ngengoma lomgido.

Learning through Play a.png

1. Tshela abantwana indaba kusukela ebuntwaneni bakho

2. Xoxa izindaba

Dala indaba entsha ndawonye. Itsho: “Sizadala indaba umutsho munye la munye. Sonke sizofaka umutsho owodwa kule indaba.” Chasisa: Ekucineni komutsho womuntu oyedwa, yena kumele athi, “NGOKUSHESHA….” Bese umuntu olandelana laye uzaqubekha ngomutsho, acine ngokuthi “NGOKUSHESHA….” Ngokwesibonelo ungathi, “ Bengihamba ngisiyathatha amanzi lapho NGOKUSHESHA ….” umuntu olandelayo aqedise umusho, ngokwesibonelo angathi … “ Inyamazana eyinkulu yayeqa yiphuma ezihlahleni futhi NGOKUSHESHA .…” Qhubeka umuntu wonke aze athole ithuba lokufaka umutsho.

Learning through Play b.png

IMIDLALO YOKU QAGELA

1. Amaqiniso amathathu Lamanga

Abatsha babhala amabizo kanye lezihlephu ezine zolwazi mayelana labo ephepheni. Itsho: “ kumele ubhale ephepheni izinto ezinthathu eziyiqiniso mayelana ngawe lokunye okukodwa okungamanga. Ngokwesibonelo , ‘ U Alfonse uthanda ukucula,ukudlala ibhola,uyakuluma indimi ezilitshumi (10) futhi uyathanda ukugida.’Yikuphi okungamanga?” Abatsha besebe bhoda esikhaleni lamaphepha abo. Bahlangana bangababili, batshengisane amaphepha, bazame ukuqagela ukuthi phakathi kokubhaliweyo yikuphi okungamanga.

2. Qagela Ukuthi Ngingubani

Cela abatsha bathole indawo yokuhlala kuhle phakathi kwesikhaleni. Omunye lomunye kumele abe lephepha lesibhaliso. Umunye lomunye kumele abhale ibizo lomuntu odumile ephepheni lakhe. Itsho, “Zama ukucabanga ngomuntu odumile ngento enhle. Ungatsheli umuntu ibizo olibhalileyo ungabona okubhalwe ngomunye ungalitsho igama lelo okuzwakalayo!” Uzathatha amaphepha wonalawo abatsha bemi emzileni. Ngemva kwalokho uzanamathisela iphepha emuva komntwana munye ngamunye. Abatsha laba kabafenelanga ukubona ibizo elinamathiselweyo emuva kwabo. Umsebenzi ngowokuthola ukuthi bangubani. Kumele babhode ekameleni babuze imibuzo mayelana ngokuthi bangobani ifuna u yebo noma cha kuphela. Bangathola u “yebo” bayakwanisa ukubuza eyinye imibuzo kulowo omuntu baze bathole u “cha”. Lapho-ke kumele baqhubeke phambili babuze omunye umuntu. Nxa umntwana ecabanga ukuthi utholile ukuthi ungubani, kakhiphe iphepha emuva abeke phambili kwe sigqoko sakhe,abhale ibizo lakhe ephepheni lelo. Umuntu lowo engakwanisa ukusiza abanye bathole ukuthi bona bangubani.

Okulandelayo