10 IOGT red ribbon illustration 320x173.png

Ukuphila legcikwane leHIV ngesikathi seCOVID-19

Abantu abaphila legcikwane leHIV basengozini esepezulu yokubamba iCOVID okwedlula abanye na?

Okwakathesi asikabi lolwazi lokuthi kulengozi ephezulu yini yokuthi abantu abale gcikwane le HIV bayathola iCOVID-19 ukuyedlula abangelayo. Abantu abadala labanye abantu abaleminyaka etshiyeneyo njalo beleminye imikhuhlane yibo abasengozini yokuncindezelwa kakhulu yilesi sifo kuhlanganisa abala masotsha omzimba alobuthakathaka. Yikho kuqakathekile ukuthi silalele izixwayiso zokuvikela esiyinikiweyo lokudinga usizo nxa silezitshengiselo.

Ngingayenza njani ukulungiselela? - Hlala ulamaphilisi okusebenzisa okwamalanga angamatshumi amathathu (30days) ngasosonke isikhati. - Nanzelela ukuthi ulomuthi wako wegcikwane le HIV (ama ARV) okwana inyanga ezintantu kusiya kweziyisithupa (3-6months) ngesikathi sekuvalelwa se lockdown langemva kokuba ilockdown isiphelile. Uma ungenelisi ukuthola amanye, ungakaqedi khuluma labazemphilakahle uthole indlela yoku phazamisa imithi yako njengoba ukhangelele impazamiso.

  • Unganathi amaphilisi amalutshwane uyenzela ukuthi adonse.
  • Ama ARV kawafani unganathi awomunye umuntu. - Nanzelela ukuthi uthole imithi yakho yonke yamavaccination okumele uyithole.
  • Ubone ukuthi uzaba lomunye umuntu okwanisa ukubuya ezokugcina ungagula ungasakwinisi ukuphuma endlini.
  • Bona ukuthi uyakwanisa ukukhuluma labazempilakahle ecingweni.
  • Hlala uzivikela njalo ukhulume lezihlobo labangani labanye abayenelisa ukuzokunceda.

Ngingathola iCOVID-19 ngile gcikwane leHIV kungayenzeka yini ukuthi ngincindezelwe ngalesi sifo ngife?

Kunengi abezimpilakahle abangakwaziyo ngeCOVID-19 kuhlanganisela impendulo yombuzo lowu. Esikwaziyo yikhuti abantu abalamasotsha omzimba abuthakathaka abangayenelisi ukulwisa amagcikwane lemikhuhlane - kunhlanganisela iCOVID -19. Kungela maARV, iHIV iyahlasela amasotsha omzimba iyenze ukuthi umzimba ungaqini. Yikho kuqakathekile ukuthi uqhubeke ngokunatha amaARV ukuyenzela ukuthi umzimba wakho uqine.

Kuyenzeka yini ukuthi ngiye esibhedlela ngesikhathi engisinikiweyo?

Impendulo yombuzo lowo iyatshiyana ngelizwe, ngendawo njalo. Qala ngokubuza iclinic eseduze lawe ukuthi ungayenzanjani ukuthi uthole okudingayo ngemphilakahle yakho. Uma kuyenzeka, indlela engcono yokukhuluma labesibhedlela yikusebenzisa ucingo. Uma ubhalisile esibhedlela esikatshana, kungaba ngcono ngalesi sikathi ukuthi uye esibhedlela esiseduzane lawe. Kwamanye amazwe nxa igcikwane liphansi egazini lako wena uzizwa kahle, akumelanga uye esibhedlela nsuku zonke uyakwanisa ukunikwa amaARV aqeda isikhathi eside. Thinta abesibhedlela ungakayi khona ngoba abanye bayakwanisa ukuyenza konke ecingweni. Bona ukuthi eclinic bale nombolo zakho zocingo njalo ukuthi lawe ule nombolo zocingo zasesibhedlela. Uma udinga ukuya esibhedlela ngemoto ezithwala abantu abanengi, landela izixwayiso zokuvikela iCOVID-19 ungazifaki engozini. Kungayenzeka ukuthi udinge incwadi yobufakazi - buza esibhedlela.

Ngingayenza njani uma amaphilisi engasakwani?

Uma amapilitsi ako ase ma lutshwane kumele utintane lesibhedlela kumbe ukufonela icingo zamahala zilingana ngabantu bazemphilakahle bakutshele ukuthi ungayenzanjani. Izibonelo zezinto ziyakwanisa ukuyenzeka yikuthola ama ARV'S awakho uhlezi endlini kumbe kwabanye base duzane lawe(community dispensing). Uma kuyenzeka, cela ama ARV aqeda iminyaka emingakha okungenani iminyaka eziyintanthu kakhulukazi ngemva kokuhlukaniswa( quarantine) lokuvalelwa(lockdown). Nxa uhlala labanye bathatha amapilisi esibhedlela njalo balo lwazi ngosimo sako bacele ukuthi bakuthathele lawe ama ARV. Uma kufanele uyothatha wedwa ama ARV, landela imixwayiso yokuvikelela.

AmaARV ayalapha iCOVID-19 yini?

Kufika lesi isikhathi akula muthi ongakwanisa ukuvikela lokulapa iCOVID-19. Ngesikhathi esinengi zibonakaliso zincani njalo abantu abanengi bayalulama. Kusadingwa imithi engcono yokuvikela lokulapha isifo lesi.

Kule ngozini yini ukuthi siqabujane, ukukwangana lokuya emacansini?

Ukuthinta amathe omunye umuntu - ngokuqabujana kumbe ukuba duzane laye njengokwenzakalawo nxa likwangane kumbe lisiya emacansini - kuyenza kubelula ukumemethekisa iCOVID-19. ICovid-19 iyathelelwana ngamathonsi aphuma emakhalweni lomlonyeni nxa umuntu ekhwehlela, ephefumula futhi lokuba eduzane laye. Kodwa akula bufakazi okutshengisa ukuthi iCOVID -19 idluliselwa emacansini. Uma wena lomunye wako lihlala ndawonye, lilandele imixwayiso yokuvikela i COVID-19 njalo lingela izibonakaliso, lihlale njalo liyenza icansini oluphephileyo njengokusebenzisa amakhondomu. Uma uya emacansini futhi ungasela imithi okuzivikela njenga mapilisi kumbe amakhondomu thintana labantu abasesibhedlela bakuxwayise ukuthi ukangathola njani amanye.

Uma ngihlolwa iCOVID-19 kumele ngibatshele yini ukuthi ngiphila leHIV?

Isimo sakho seHIV ngesakho , uyatshela abantu uma ufuna, ungasizwa uphoqhelelwe ukutshela noma ubani.Kodwa ukutshela bezemphilakahle isimo sako kumbe siphi isifo ulaso kuyanceda ukuthi bakwanise ukukuphatha ngendlela efanileyo. Khumbula ukuthi umthetho ukhona wokugcina imfihlo yakho, abazempilakhahle bafanele ukulalela umthetho.

Kulo muntu womdeni ongithethisayo, uyangihlukuluza ngenxa yokuthi ngileHIV. Ngiyesaba ukuthi uzangilimaza kodwa angikwanisi ukuphuma endlini, ngingayenza njani?

ICOVID-19 iyenza ukuthi abantu bayesabe, babelokuncindezeleka lokukhathazeka kodwa ukulwa akulunganga. Uma usizwa usengozini kumbe uhlangana lokuhlukumezwa ule simiso sokudinga usizo uphume. Khumbula ukuthi akulona iphutha lakho. Kuyenzeka ukuthi ungabikwazi ukuthi ungathola usizo ngaphi. Cabanga ngomsekeli ongamthemba uthinte yena. Buza esibhedlela kumbe fonela icingo lwamahala lwabantu bemphilakahle kumbe abancedisa abatwana bayakwanisa ukukukhuthaza

Udinga olunye olwazi? * Ukuthola umxwayiso ngezempilakhahle ngokwemaxansi vula ku IPPF Blog  * Ukuthola umxwayiso ngempilakahle yase ngqodweni hamba ku UNICEF article  * Ukuthola umxwayiso ngokuzithwala lokumunyisa ngesikhathi se COVID-19 vhula ku WHO and UNICEF South Africa  * Ukuthatha isenzo vula ku Voice of Youth

Okudlulileyo Okulandelayo